Presentación

Taboadela é un Concello situado no noroeste da provincia de Ourense. Neste breve traballo tentarase representala xeograficamente así como as súas características como os usos do chan, litología, poboación ou lugares de interese. Estes axudaranos a coñecer mellor esta zona ademais de aprender a traballar con ferramentas de representación xeográfica. 

DATOS DO MEDIO FISICO

SITUACION DE TABOADELA

O lugar sinalado en vermello no mapa de Galicia correspóndese co concello en cuestión, Taboadela. Aquí podemos ver a posición con respecto a Galicia e á provincia de Ourense. 

LITOLOGIA

Neste mapa podemos observar perfectamente a litología do Concello que se está estudando. Nel vemos que hai dous tipos de rocas, unha cunha maior presenza, como son as graníticas, abundante no chan galego. As rocas graníticas representan un 65% do total, mentres que o 34% restante corresponde ás rocas metamórficas, que evidentemente é escasa na zona.

Non se contemplan máis tipos de rocas en todo o Concello, polo que as dúas que se nomearon con anterioridade, graníticas e metamórficas, son as únicas das que se compón o chan de Taboadela.

USOS DO CHAN

Neste Concello podemos ver que hai varios tipos de usos do chan, é dicir, diferentes usos que se lles dan ás diferentes zonas que compoñen Taboadela. Ao analizar o mapa e o gráfico vemos que as zonas de prados anuais ou viñedos representan a porcentaxe máis alta (27%). Destacan tamén aquelas zonas onde hai árbores caducifolios (13%), caducifolias e piñeiros (13%) ou prados anuais e caducifolias (13%). 

Por outra banda podemos observar que é unha zona bastante rústica e sen grandes cambios producidos polas mans do home. A porcentaxe de urbanización é escaso (4%) e apenas hai zonas comerciais ou industriais (2%) polo que destacan os usos rurais do chan. Como curiosidade vemos que hai algunha que outra mina, sen importancia nin relevancia en canto á porcentaxe (1%). 

Así, vemos que as especies que máis abundan na zona son as autóctonas, caducifolias, aínda que comeza a ter importancia o piñeiro. Con todo as especies mediterráneas apenas ten cabida (3%), polo que se conserva un uso do chan autóctono e tradicional con algunha modificación, como a existencia de piñeiros. 

DATOS DEMOGRÁFICOS

MAPA DE DISTRIBUCIÓN DA POBOACIÓN POR PARROQUIAS 

Con esta figura podemos ver o repartimiento da poboación de Taboadela dependendo das diferentes parroquias, sete, no ano 2015. Segundo isto podemos observar que a parroquia máis poboada non é a principal, Taboadela, senón que é a de Santiago da Rabeda, situada ao norte do concello. A parroquia que conta con menos habitantes é a da Mezquita, con tan só 18 censados o pasado ano. Entre medio destas dúas estarán cinco restantes como Torán, Soutomaior, San Xurxo, Mesón de Calvos ou Taboadela.

 PIRÁMIDE DE POBOACIÓN

Para comezar vemos que a base da pirámide non é ancha, o que indica un número moi baixo de nacementos. Nos períodos de 0-4 e 5-9 anos os homes e as femias están á vez, é dicir teñen o mesmo número de habitantes homes que mulleres; con todo a partir de aí podemos constatar un aumento da poboación masculina que superará á feminina no centro da pirámide. Na cima esta situación invístese, sendo mulleres máis que homes a partir dos 75-79 anos. Isto é debido a unha maior esperanza de vida da muller que pode ser debido a unha maior fortaleza de vida ou unha vida con menor exposición aos factores de risco de morte. 

Esta pirámide ten forma de “urna” e o que nos está indicando é unha poboación envellecida, con menos do 25% de mozos e máis do 12% de anciáns. A base métese cara a dentro debido a unhas taxas de natalidade moi baixas e que van en descenso. Pola contra a porcentaxe elevada de anciáns explícase debido aos incrementos da esperanza de vida. Isto supón un risco para a poboación posto que non se está renovando a xente no Concello e de seguir así quedará practicamente despoblado. Outro detalle son os gastos en pensións, algo que non sería malo se houbese moitos mozos que nun futuro traballasen e cotizasen para mantelas, pero non é a situación. 

EVOLUCIÓN DA POBOACIÓN NO SÉCULO XX

En termo xerais a poboación de Taboadela durante o século pasado decreceu, fóra dalgúns anos. A caída comeza en 1900 e confírmase na primeira década de século, con todo ao chegar a 1920 observamos un lixeiro aumento. Pola contra hai unha perda moi grande da poboación en 1930, isto posiblemente de debésese a un éxodo rural, xa que a ditadura de Primo de Rivera impulsara as obras públicas e as familias marcháronse á cidade en busca de traballo ou ben por causa da emigración cara ao continente americano, en busca dunha vida mellor. 

A pesar da dura Guerra Civil recupérase poboación na década do corenta. A partir deste momento a caída será constante e paulatina até o ano 1980 onde vemos de novo unha lixeira recuperación. Os anos finais de século, así como a primeira década de leste serán de constante perda de poboación, no que podemos considerar como éxodo rural. A xente busca as comodidades das cidades ou simplemente por motivos laborais ou escolares. O ano pasado pechouse coa cifra máis baixa, desde que existen datos de Taboadela, habendo tan só 1514 censados no concello ourensán.

AUTOR: David Vázquez (Traballo Facultade Xeografía e Historia, 2016)