Cando atopas Taboadela … en Wallapop

Cousas que ten isto das redes sociais. A traves de Wallapop conseguín hoxe un libro de relatos titulado “Pe dás Burgas”. O curioso é que por 2 euros teño un libro que nalgunhas librerias de internet está e 95 euros. Este ten que ver coa tecnoloxía e co valor que cada un lle dá ás cousas. 

O autor deste libro é Francisco Alvarez de Novoa, un xornalista e escritor nado en Granada o 11 de xuño de 1873, procedente dunha familia de ascendencia galega, e falecido en Ourense o 13 de xuño de 1936. 

Este home chegou a Ourense en 1892, onde comezou unha intensa actividade nos medios xornalísticos colaborando na “Defensa de Galicia” e “El Noticiero” 

En 1909 emigrou a Lisboa onde abriu un estudo de fotografía que trasladou, en 1910, a Río de Janeiro, onde participou na vida social e na actividade xornalística da comunidade galega. En Buenos Aires fundou, con Fortunato Cruces, “La Voz de Galicia” (1913) e en 1915 volveu a Ourense e iniciou a súa segunda etapa xornalística dirixindo “El Miño”, “La Voz Pública” e “El Diario de Ourense”. 

A súa obra literaria está composta polas siguented obras: 

• “Beira o Barbaña” (1894) 
• “Recuerdo” (1895)
• "Pé dás Burgas” (1896) 
• “La Titiritera” (1918) 

En “Pé dás Burgas”, unha colección de 24 relatos, mais un texto introductorio do propio autor, en lingua galega, fai unha mención a Taboadela. No relato titulado “De Entroido” conta as aventuras dun grupo de amigos no seu camiño de Ourense aos entroidos de Xinzo e, por tanto, o seu paso polas “costas de Taboadela” 

A partir de 1925, Francisco Alvarez de Novoa abandonou a actividade relacionada coa literatura e co xornalismo debido ao veto que lle impuxo a Ditadura de Primo de Rivera ao facerlle escoller entre o seu posto de funcionario da Deputación e a práctica xornalística. 

En 1906 foi elixido membro correspondente da Real Academia Galega. 

DE ENTROIDO 

(Pe das Burgas - Francisco Alvarez de Novoa) 

Eramos uns corenta rapaces os que aquela maña de Febreiro collemos pouco menos que por asalto catro coches, dispostos a corre-lo Entroido polas vilas da provincia. A maioria preparábase a non deixar san un corazón de quince primaveras, tales a certifica-la bondade de tódolos viños, outros e escorrentar ou esquencer un momento as súas coitas ou as súas perpetuas amarguras; todos alegres, ditosos, animados, pensado nas cintas e lazos que á volta lucirian polas rúas de Ourense adiante, como trofeos da conquista. 

Estralaron as trallas, xemeron os coches, cantaron uns, tocaron outros guitarras, bandurrias ou pandeiros, e botamos para adiante, camiño de Allariz. 

A mañá estaba fermosa, o sol lucía coma nunha romaxe do verán, e os coches, rebordando rapaces polas ventás, polas bacas, polos pescantes, corrían e corrían, levando ás costas aquela presa de xuventude alegre, vestida de vivas cores, riba dos que destacaban, bicadas polo vento, ondeantes, as plumas dos birretes e as golas das abullonadas chaquetas. 

Ó paso polas aldeas recibíannos con berros e auturuxos, expresións de pasmo ou de recella, e non faltou quen nos preguntou de que rexión vestiámo-lo traxe, se marchabamos para a guerra de Cuba ou se erarnos comediantes; e de todo había, misturanza de rexións, quen á volta vestirían o traxe de raiadillo, e afeccionados ó teatro, como o que estas liñas escribe, afección orixe do caso que vos hei contar. 

Estrada adiante, botamos un taco en Taboadela, subímo-la costa á pé polo interminable atallo que, segundo o que tocaba a frauta, parecía o maxín de certo picapreitos, polo engrilada e sen fin, e chegamos ó alto renegantes e sudosos, abafados de calor que a fresca brisa da montaña foi atemprando. 

Ás risoñas paisaxes da campía ourensá, sucederon as arideces da serra, ata escomenza-la baixada e ve-la prateada cinta do Arnoia, bicando os pés de Allariz, que coas súas vellas casas de pedra renegrida, en costa, e o seu antigo convento, ten ese aspecto señorial e severo das vilas nas que se refuxiaba a fidalguía do contorno. 

Non penso facer aquí a descrición da paisaxe nin do lisonxeiro e nunca ben agradecido recibimento que nos fixeron, nin da nosa función e as nosas serenatas, porque o lance que motiva estas liñas ocorreume en Xinzo. 

Saímos para alá ó outro día ben humorados e contentos, atopamos no camiño bos compafieiros que agardaban por nós, e xuntos pasamos pé da torre de Sandiás que reflexa a triste e venerable silueta nas desertas e mortas augas da lagoa Antela. 

Chegamos á vila entre cubos de foguetes, festas e agasallos; pero o demo, que non ten que facer, propúxose xogarme a min e a todos unha boa partida. Saíra eu da casa non moi restablecido da miña doenza: a viaxe, o baile, o insomnio e a fatiga fixeron o demais, e chegada a hora da función, atopeime con máis alentos para morrer que para saír a escena. 

Non se podía borrar aquel número do programa, non había quen me sustituise, por non saberen o papel, e ali foi ela. O afán de non deixar mal ás meus compañeiros, o bo humor do que comigo compartía as glorias teatrais, disposto sempre a botar por calquera camiño, decidiume por fin, e deitado nun diván do Casino, dispuxen a colocación da escena. 

Foi a obra por nós escollida “Noticia fresca”, e como me dixeran que polo van da ventá que simula a decoración se vía a parede do escenario, mandei que puxeran de fondo un bastidor calquera, sen recear das mans que tiñan o pandeiro. 

Soaron as tres badaladas de rigor, metinme no simulado leito, ergueuse o telón. 

Como saíu o principio non o sei: o meu compañeiro falaba polos dous, e non o que dicía, ata que pouco a pouco fun reaccionando e recobreime, tomando conta das táboas. 

Chegamos á pasaxe na que tiñamos que asomarnos á ventá, e sen mirar para ela, escomencei: 

El tejadillo que ves, 

proyecta su sombra allí 

a las dos, y llega aqui, 

próximamente, a las tres. 

A las cuatro... 

e non puiden seguir. Asomarámonos á ventá para ve-lo tal tellado, e cando pensabamos ver un bastidor calquera, atopámonos cun accesorio de “D. Juan Tenorio” que en grandes letras dicia: 

AQUI YACE Dña INES  D.E.P. 

A sorpresa do caso, certos amorios cunha rapaza abandonados por corre-la troula, e o cobadazo que recibin, foron causa de que o final do verso saíra en forma dunha gargallada a boca chea; ó meu amigo viñeronlle tamén risos calados, e aquilo foi a mar. 

Pasaba o tempo e nós seguiamos rindo coma loucos; os compañeiros, entre bastidores, miraban para nós espantados, o público non sabía que facer, se rir tamén ou enoxarse, e eu comprendendo que, mentres estivesemos xuntos no escenario, non parariamos de rir, iame chimpar fóra, cando o outro me colleu por un brazo, fíxome da-la volta ó público, e con aquela frescura inimitable que Deus lle deu, dixo moi serio: 

- Ben, é igual: parou o reloxo; continuemos. 

E seguiu tan campante botando versos por aquela boca, levándose ó público, e salvando aquela situación por momentos máis dificil e que vía xa mal parada polo pouco sentido do que facía de tramoísta. 

Seguín e terminei como Deus me deu, e, inda telón non baixara, oironse outra vez dous risos que, sen ter xa por que gardarse, parecían de loucos. 

E inda é hoxe o día que non podemos falar daquela memorable excursión sen lembra-lo caso entre grandes gargalladas, non pola gracia que teña en si, senón polas circunstancias que nel concorreron, que non foron poucas.